Rejim “DASH- Dietary Approaches to Stop Hypertension” ki vle di apwòch dyetetik pou sispann tansyon wo te devlope nan ane 1980 yo pa “National Heart, Lung, and Blood Institute” yon branch nan “National Institutes of Health” (NIH). Premye piblikasyon rechèch la se te an 1997 ak etid orijinal la ki te teste si yon modèl dyetetik (manje) ta ka diminye tansyon wo avèk siksè tankou medikaman. Repons lan se wi, yo montre rejim oswa plan DASH la diminye tansyon wo epi anpeche maladi kè, konjesyon serebral, dyabèt, e menm kèk fòm kansè (NIH, 2006). Li te rekonèt kòm youn nan pi bon fason manje dirab pou lavi nan mond lan an 2021. Rejim DASH te mare pou #2 sou 40 rejim pou "Pi bon Rejim pou Manje Sante" ak "Pi bon Rejim pou Sante Kè" pa U.S. News & World Report (2022).
Rejim DASH la enkòpore manje ki gen anpil eleman nitritif tankou grenn antye, pwodwi letye ki pa gen anpil grès, legim, fwi, ak epis santi bon, ansanm ak pwason, bèt volay, pwa, nwa, ak lwil ki an sante. Manje ki pi ba nan sodyòm (sèl), ki rich nan potasyòm, mayezyòm, ak kalsyòm (gade tablo pou lis manje), tout mikronutriman ki ede bese tansyon.
Ki sa Ki Yon Rejim (Dyèt)?
Mo "rejim" soti nan mo grèk diaita - ki se yon non ki sòti nan vèb diaitasthan, ki vle di "mennen lavi yon moun" oswa "yon fason pou lavi". Antan ke "yon fason pou lavi" li gen ladann faktè lòt pase rejim alimantè ki ka gen yon gwo enpak sou rezilta sante. Pou egzanp, fè egzèsis regilye, modèl dòmi, nivo estrès, sistèm sipò sosyal ak plis ankò. Se poutèt sa, yon rejim se pa yon aksyon kout tèm, yon rejim se fason ou viv lavi ou alèz epi li ta dwe fè ou viv an sante. Li pa ta dwe tèlman gen restriksyon ke ou santi ou koupab ak tèt ou si ou pa swiv li relijyezman.
Ki sa ki Tansyon?
Tansyon se fòs san kont mi atè ak venn yo. Tansyon montre kouman kè ou ap fonksyone pou deplase san nan atè ou ak venn ou. Imajine dlo kap pase nan yon kawoutchou oswa tiyo. Pandan tout jounen an tansyon monte ak desann. Lè tansyon rete wo pou anpil tan, yo rele sa tansyon wo.
Tansyon wo se yon siy ke kè ou ap travay pi di pou deplase san nan sistèm sikilasyon ou. Si tansyon ou a lejèman elve, ou ka anmezi pou ranvèse li atravè chanjman nan rejim ou, espesyalman ak rejim alimantè DASH la, li ka bese san presyon nan de (2) semèn (Mayo, 2021). Enkòpore aktivite fizik regilye ki fè kè ou bat yon ti kras pi vit (Heller, 2018).
Tansyon wo se gwo danje paske li fè kè a travay twòp epi li kontribye nan ateroskleroz (atè yo vin di). Li anjeneral pa gen okenn siy avètisman oswa sentòm. Tansyon ou ka wo epi ou pa konnen - li se yon asasen an silans. Tansyon wo ogmante risk maladi kè ak konjesyon serebral, ki se nan 10 pi gwo kòz lanmò pami Ameriken ak Ayisyen (CDC, 2021; Findley, 2017). Nwa yo gen plis risk pou yo devlope tansyon wo. Plis pase mwatye nan gason ak fanm Nwa yo gen tansyon wo epi sèlman 20% gen li sou kontwòl. Tansyon wo ka lakòz lòt kondisyon tou, tankou ensifizans kadyak konjestif, maladi ren, ak avèg (WebMD, 2021).
Si ou te janm fè kontwole tansyon ou, rezilta a bay de nimewo: yon nimewo anwo ak yon nimewo anba.
Nimewo anwo a rele tansyon sistolik. Nimewo sa a reprezante fòs san nan veso sangen ou yo pandan batman kè ou.
Nimewo anba a rele tansyon dyastolik. Nimewo sa a reprezante fòs san nan veso sangen ou yo ant batman kè ou, pandan kè ou ap repoze. Gade Tablo Definisyon Tansyon.
Lis manje ki enkli nan plan manje DASH la:
Plan manje DASH pa mande pou manje espesyal, li bay objektif nitrisyonèl chak jou ak chak semèn. Rejim DASH rekòmande pou manje:
Legim, fwi, ak grenn antye
Pwodwi letye san grès oswa ki pa gen anpil grès, pwa, nwa, pwason, bèt volay, ak lwil legim.
Limite kantite nan manje ki gen anpil grès satire, tankou vyann gra, pwodwi letye plen grès, ak lwil twopikal tankou kokoye, palmis, ak lwil palmis.
Konsomasyon limite nan bwason ki gen sik ak bagay dous.
An jeneral, lè w ap suiv plan manje DASH, li enpòtan pou w chwazi manje ki:
Ba nan grès satire ak trans.
Rich nan potasyòm, kalsyòm, mayezyòm, fib, ak pwoteyin. Gade tablo anba.
Ki pi ba nan sodyòm.
Manje ki nan lis plan manje DASH la se manje nou abitye ak yo, mwen kwè pifò moun gen yon ide sou sa yo dwe manje, yo jis ka pa gen zouti apwopriye pou fè bon chwa pou plizyè rezon. Lè w pran an konsiderasyon detèminan sosyal sante yo ak enpak yo sou konpòtman ki ankouraje sante. Konsèy mwen se kontinye vizite doktè ou, pran medikaman ou jan yo preskri w la, si rejim alimantè ou oswa modèl manje ap lakòz ou malad, osaw li twò difisil pou swiv akòz restriksyon, pale avek yon Dyetetisyen oswa pwofesyonèl sante ki ka ede ou. Ou dwe rekonsidere sa ou ap fè si l pap mache. Espesyalman si li pa enkòpore manje ou renmen yo, ki gen ladan manje ki soti nan kilti ou yo. Ou reyèlman bezwen ouvè a chanjeman pou ka adopte nouvo lide sou modèl manje ki bon pou sante ou.
Mèsi paske w pran tan pou w li pos sa, kontakte m si w gen nenpòt kesyon oswa enkyetid.
Bid,
Referans:
American Academy of Family Physicians: "Tansyon wo: Bagay ou ka fè pou ede diminye pa w la."
CDC. (2022). Pi gwo kòz lanmò nan peyi Etazini. CDC. https://www.cdc.gov/nchs/fastats/leading-causes-of-death.htm
Findley, J. (2017). Prensipal Kòz Lanmò an Ayiti. Atlas Mondyal la. https://www.worldatlas.com/articles/leading-causes-of-death-in-haiti.html
Heller, M. (2018). Solisyon Mediterane DASH rejim alimantè a. Pi bon plan manje pou kontwole pwa ou ak amelyore sante ou pou lavi.
Klinik Mayo. (2021). Nitrisyon ak Manje Sante. Rejim DASH: Manje an sante pou bese tansyon ou.
NIH. (2006). Enstiti Nasyonal kè, poumon, ak san: "Gid ou pou bese tansyon wo." https://www.nhlbi.nih.gov/files/docs/public/heart/new_dash.pdf
US News & World Report. (2022) "Pi bon rejim pou manje an sante" ak "Pi bon rejim alimantè ki an sante". Rekipere nan https://health.usnews.com/best-diet/best-healthy-eating-diets
WebMD (2021). "Tansyon wo nan nwa yo". Rekipere nan https://www.webmd.com/hypertension-high-blood-pressure/guide/hypertension-in-african-americans
Comentarios